“ทหารอากาศ บินนำ จ่าฝูง”

ทอ. ประกาศระเบียบหักหนี้สินสวัสดิการให้เหลือเงินเดือนสุทธิ 30 % สำเร็จ ลดอัตราดอกเบี้ยสวัสดิการ ต่ำกว่า 4.75 เกินเป้า

ขอบคุณความร่วมมือจากรัฐบาล บอร์ดแก้หนี้ และทุกภาคส่วน

นภนาง เอกอัคร[1]

 

ผลงานชิ้นโบว์แดง ระหว่าง “กองทัพอากาศ” และ “รัฐบาล” แห่งปี

การแก้ไขปัญหาหนี้สินภาคครัวเรือน เป็นเรื่องสำคัญต่อชีวิตความเป็นอยู่ของทรัพยากรบุคคลของกองทัพและครอบครัว “หนี้สิน” ถือว่าเป็น วิกฤตระดับชาติ ปัจจุบันหนี้ครัวเรือนพุ่ง สูงถึง 16 ล้านล้าน บาท ในส่วนของ ข้าราชการทั้งระบบ 2.8 ล้านคน คิดเป็นมูลหนี้รวมราว 3.3. ล้านบาท ทั้งนี้ มีทั้งหนี้สินเชื่อสวัสดิการ (Payroll Credit) หนี้บ้าน หนี้รถ หนี้กยศ. สินเชื่อส่วนบุคคลบัตรเครดิต ซึ่งหากลงไปดูในเชิงรายละเอียดจะพบว่าข้าราชการทหารจำนวนมากยังต้องแบกรับภาระอัตราดอกเบี้ยไม่สอดคล้องกับความเสี่ยงแท้จริง และเผชิญกับข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมหลากหลายรูปแบบ ในกระบวนการให้สินเชื่อและกระบวนการดำเนินคดีทางการเงิน อันส่งผลโดยตรงต่อการดำเนินงานราชการของชาติอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

บุคคลสำคัญที่สุดที่ต้องกล่าวถึงด้วยความชื่นชม คือ ดรีมทีมกองทัพอากาศ โดยเฉพาะ พลอากาศเอก พันธุ์ภักดี พัฒนกุล ผู้บัญชาการทหารอากาศ พลอากาศเอก เสกสรร คันธา ผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารอากาศ และ พลอากาศตรี สุรัตน์ มณีวงศ์วิจิตร อดีตเจ้ากรมการเงินทหารอากาศ นอกจากนี้ บุคคลสำคัญที่เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการพัฒนาระบบเงินเดือนข้าราชการ ให้เกิดความโปร่งใส (Transparency) และมีประสิทธิภาพ (Efficiency) ทั้งยังลงคดีจริงทุกเคสเอง คือ น.อ. รุ่งวิทย์ วัณรถ ผู้อำนวยการกองเงินเดือนและค่าจ้าง กรมการเงินทหารอากาศ และความสำเร็จก้าวสำคัญครั้งนี้ คงเกิดไม่ได้หากไม่มีความทุ่มเท ของผู้บริหารคณะกรรมการทุกคณะ รวมถึงเจ้าหน้าที่กรมการเงิน และทุกหน่วยของ ทอ.

ย้อนกลับไปเมื่อ วันที่ 24 มกราคม 2567 เป็นครั้งแรกที่ทีมคณะกรรมการกำกับการแก้ไขปัญหาหนี้สินประชาชนรายย่อย หรือ บอร์ดแก้หนี้ ได้เริ่มเข้าหารือ กับกองทัพอากาศ โดยหยิบยกประเด็นสำคัญเร่งด่วน ของ “หนี้สินภาคครัวเรือน” ขึ้นมาวางบนโต๊ะอยากเปิดเผย ด้วยองค์ความรู้ และประสบการณ์ตรงจากการแก้ไขปัญหาโครงสร้างหนี้สิน ทั้งการเงินและกฎหมาย ครอบคลุม หนี้ข้าราชการครู หนี้กยศ. หนี้เช่าซื้อรถยนต์และรถจักรยานยนต์ บัตรเครดิตและสินเชื่อส่วนบุคคล ฯลฯ นำโดย นายกิตติรัตน์ ณ ระนอง ประธานฯ ดร.ขจร ธนะแพสย์ เลขานุการฯ ทุกวันคือการระดมสมองและเชื่อมโยงเครือข่ายในกระบวนการยุติธรรม เพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาหนี้สิน กองทัพอากาศ อย่างต่อเนื่อง คณะผู้บังคับบัญชากองทัพอากาศ มิเคยย่อท้อ หรือ นิ่งนอนใจในความทุกข์ที่ผู้ใต้บังคับบัญชาได้รับ จากการถูกหักเงินเดือนจนไม่เหลือกิน ถูกฟ้องร้องดำเนินคดีเป็นจำนวนมาก หากพิจาราณาข้อมูลในภาพรวม กำลังพลและลูกจ้างสังกัดเหล่าทัพ มีทั้งหมดราว 2 แสนห้าหมื่นราย พบว่า มีจำนวนราว 5 หมื่นกว่าราย ที่เงินเดือนสุทธิหลังจากหักหนี้สหกรณ์และสวัสดิการแล้ว เหลือ ไม่ถึงร้อยละ 30 คิดเป็นราว 21 % ของทั้งหมด ขณะเดียวกันหากพิจารณาจำนวนคดีความที่กำลังฟ้องร้อง ทั้งในฐานะลูกหนี้ชั้นต้น ผู้ค้ำประกัน และ การถูกฟ้องร้องล้มละลาย ในแต่ละปี ก็เป็นจำนวนที่น่ากังวลยิ่งเพราะนำไปสู่การยึดอายัดทรัพย์สิน

กล้าเปิดประเด็นปัญหา ไม่เพิกเฉย ลงมือเชิงรุก

หลังจากการหารืออย่างต่อเนื่อง และร่วมกันประมวลผลข้อมูลหนี้สินข้าราชการทหารอากาศ อย่างเปิดเผย โปร่งใส เดือนกุมภาพันธ์ 2567 กองทัพอากาศ ได้แต่งตั้ง คณะกรรมการแก้ไขปัญหาหนี้สินทันที ภายใต้คำคำสั่งกองทัพอากาศ ที่ 11/67 มีการลงลึกถึง “ข้อเท็จจริง” ชีวิตจริงของ นายทหารและครอบครัว Pain point มีการหารือนอกรอบหลายวาระ ตั้งกลุ่ม Line เพื่อสอบถามข้อมูล และออกรับฟังปัญหาอย่างใกล้ชิดกับทุก stakeholders ลงลึกในรายละเอียด หลายวาระที่ ผู้บังคับบัญชาระดับสูงของกองทัพอากาศเอง ประธานบอร์ดแก้หนี้ กิตติรัตน์ ณ ระนอง ลงรับฟังปัญหาและเจรจาหาทางออก ด้วยตนเอง กับทั้งสหกรณ์และสถาบันการเงินที่เกี่ยวข้อง การดำเนินการระหว่าง ทีมบอร์ดแก้หนี้ ของรัฐบาล และ กองทัพอากาศ เป็นไปอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง นำมาสู่ แถลงการณ์ร่วมระดับประเทศ  แสดงให้เห็นว่า ทัพบก ทัพเรือและทัพอากาศ และกองทัพไทย มองเห็นปัญหาร่วมกัน เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2567 ณ ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล[2]

 

 กองทัพอากาศ เป็นเหล่าทัพแรก ที่ออกระเบียบว่าด้วยการหักเงินเดือน เพื่อชำระ

เงินให้แก่สวัสดิการภายในส่วนราชการฯ ให้ทุกส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ หน่วยงานปรับปรุง หลักเกณฑ์การหักเงินเดือนคงเหลือ สุทธิ ไม่น้อยกว่าร้อยละ 30 ตามแนวทางระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ 2551 ตามมติ ครม. เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2566

ผ่านระยะเวลา เกือบ 9 เดือน กองทัพอากาศ มิได้แค่ เป็นหน่วยราชการแรก ที่ออกระเบียบ Residual Income ร้อยละ 30 ชัดเจนสำเร็จ แต่ ยังสร้างทีมติดตามกำกับการดำเนินการของทุกหน่วยอย่างจริงจัง สร้างระบบการหักจ่ายเงินเดือนที่มีประสิทธิภาพ ชัดเจน โปร่งใส จนได้รับรางวัล

ที่สำคัญที่สุด ผู้บังคับบัญชาได้ร่วมมือกับ ทีมงาน บอร์ดแก้หนี้ นำโดย กิตติรัตน์ ณ ระนอง ในฐานะประธานบอร์ดฯ เดินหน้าเชิงรุก เจรจา หารือ ชี้แจง ขับเคลื่อนให้ ทุกเจ้าหนี้ ลดอัตราดอกเบี้ยลง ตามที่คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้กรมส่งเสริมสหกรณ์ กำหนดอัตราดอกเบี้ย ค่างวด ที่เป็นธรรมและเหมาะสม ซึ่งสำหรับ สินเชื่อสวัสดิการหักเงินเดือน (Payroll Credit) นั้น ประกาศกรมส่งเสริมสหกรณ์ ได้แนะนำไว้ว่า อัตราดอกเบี้ยควรจะไม่เกินอยู่ที่อัตราร้อยละ 4.75 เพราะไม่ว่าจะเป็นเจ้าหนี้สหกรณ์ หรือเจ้าหนี้สถาบันการเงินใด การเป็นสินเชื่อสวัสดิการ แปลว่า ความเสี่ยง การหักเงินเดือนนั้นแทบจะไม่มี หรือตามข้อเท็จจริงอัตราหนี้เสียที่หักไม่ได้ ของ สินเชื่อสวัสดิการ อยู่ที่อัตราเพียงร้อยละ 0.2-0.3 เท่านั้น นับว่าเป็นสินเชื่อ ที่ให้ความมั่นคงแก่ เจ้าหนี้ เป็นอย่างยิ่ง โดย หน่วยงานรัฐนั้นนั้นเป็นคนดำเนินการ หักจ่าย จัดเก็บให้ทั้งสิ้น อย่างไรก็ดี ด้วยความมุ่งมั่นและ เอาจริง ของ ดรีมทีมกองทัพอากาศ ผลปรากฏว่า ปัจจุบัน จาก สหกรณ์สังกัดกองทัพอากาศ 27 แห่งนั้น มีถึง 22 แห่ง ที่ได้ปรับลดอัตราดอกเบี้ย ทุกสินเชื่อ ทั้งเก่าและใหม่ ทุกกรณี ต่ำกว่า 4.75 แล้ว ถือเป็นความสำเร็จที่เกินเป้าหมาย และรวดเร็วยิ่ง

“ภายใน 1 เดือนที่ทีมผู้เชี่ยวชาญ บอร์ดแก้หนี้เข้าพบท่านผู้ช่วย ผบ.ทอ. และคณะ ทอ. ได้แต่งตั้ง คณะแก้หนี้เร่งด่วนขึ้นทันที

“ภายในระยะเวลา 9 เดือน สามารถออก ระเบียบ หักหนี้สวัสดิการเงินเดือนเหลือสุทธิ ร้อยละ 30 ได้สำเร็จ พร้อมลดอัตราดอกเบี้ย เกือบเต็ม 100 เปอร์เซ็นต์ของทุกสหกรณ์ ทอ. ทั้งยังนำแนวทางกรมส่งเสริมสหกรณ์เรื่องค่างวด และ ทุนเรือนหุ้นไปใช้ อย่างมีประสิทธิภาพ จนเกิดผลสัมฤทธิ์ ที่ชัดเจน

ในเดือน มิถุนายน จากกำลังพลราว 36,000 คัดกรองข้อมูลแล้ว พบว่ามี ข้าราชการ ราว 8,286 ราย หรือคิดเป็น 22 % เงินเดือนสุทธิหลังหักหนี้ ต่ำกว่าร้อยละ 30 แต่ จนปัจจุบัน ทอ. สามารถลดอัตราข้าราชการที่จำนวนนี้เหลือ ราว 5,000 คน ภายในเวลาเพียง 3 เดือน คุณภาพชีวิตของ กำลังพล ทั้งตัวเขาเองและครอบครัว เกือบ หมื่นรายดีขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม

 

*ภาพเมื่อครั้งหารือใหญ่ บอร์ดแก้หนี้และ กองทัพอากาศ เมษายน 2567

 จาก หลักการ สู่ ความจริง และผลสัมฤทธิ์  

การร่วมกัน รวบรวมข้อมูลวิเคราะห์ปัญหาหนี้สินทุกประเภทเชิงลึก แลกเปลี่ยนหลักการโครงสร้างทางการเงิน สิทธิกฎหมาย การให้สินเชื่อบนพื้นฐานความรับผิดชอบ หลักสุจริต นิติธรรม และที่สำคัญที่สุด คือ บทบาทหน้าที่ของเจ้ากระทรวง ผู้บังคับบัญชากองทัพอากาศ ได้กำหนดนโยบายเชิงรุก จนกระทั่ง เกิด commitment และ outcome เป็นที่ประจักษ์

รัฐบาล โดยบอร์ดแก้หนี้ และ กองทัพอากาศ ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้ดำเนินการสำคัญต่อโครงสร้างทางการเงิน เพื่อแก้ไขปัญหาหนี้สินข้าราชการทหารอากาศ สรุปเป็น Timeline โดยสังเขปดังนี้

• 19 ธันวาคม 2566: คณรัฐมนตรีมี มติ ครม. ขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาหนี้สินข้าราชการเชิงรุก
• 5 มกราคม 2567: ประกาศกรมส่งเสริมสหกรณ์ เรื่อง แนวทางแก้ไขปัญหาหนี้สิน สำหรับสมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์ ครั้งแรกที่กำหนดอัตราดอกเบี้ยสวัสดิการ ที่เป็นธรรม และเหมาะสม
• 24 มกราคม 2567: บอร์ดแก้หนี้ หารือเชิงลึกประเด็นหนี้สินภาคครัวเรือน โดยเฉพาะหนี้สินข้าราชการ กับ ผู้บริหาร กองทัพอากาศ
• 14 กุมภาพันธ์ 2567 : กองทัพอากาศ แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการป้องกันและแก้ไขปัญหาหนี้สินของกำลังพล ทอ. และ จัดตั้งอนุกรรมการย่อย ด้านกำลังพล การเงิน การศึกษา และกฎหมายควบคู่ไป
• 15 มีนาคม 2567: แถลงการณ์ร่วมกับ “แก้หนี้ข้าราชการ” ทุกเหล่าทัพและ 11 หน่วยราชการ ณ ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล
• 29 เมษายน 2567: หารือครั้งสำคัญ ติดตามความคืบหน้าแก้ไขปัญหาหนี้สิน กำลังพล ทอ ห้องประชุมกองทัพอากาศ
• มีนาคม ถึง สิงหาคม ดรีมทีมกองทัพอากาศ และทีมงาน ประชุมบอร์ดแก้หนี้ ลงพื้นที่ติดตามการดำเนินการ เจ้าหนี้สหกรณ์กองบิน ผู้บังคับบัญชาแต่ละแห่ง ลูกหนี้ ผู้ค้ำประกัน พร้อมดำเนินการเจรจา ทำความเข้าใจ ขอความร่วมมือ หาทางออก
• 27 กันยายน 2567: ประกาศระเบียบกองทัพอากาศ ว่าด้วยการหักเดือนสุทธิเหลือไม่น้อยกว่าร้อยละ 30

 

“ผลงาน” ที่จับต้องได้

นับแต่ ทีมบอร์ดแก้หนี้ ของรัฐบาล ซึ่งประกอบไปด้วยผู้เชี่ยวชาญด้านการเงิน การคุ้มครองสิทธิคดีผู้บริโภคทางการเงิน นักกฎหมายผู้มีความชำนาญในคดีการเงิน และจิตอาสา นักปฏิบัติที่สัมผัสชีวิตของผู้กู้ ผู้ค้ำประกันและครอบครัวจริง จากหลายภาคส่วน ร่วมมือ อย่างหนักแน่น จริงจัง กับ ดรีมทีมกองทัพอากาศ

เป็นการบูรณาการความร่วมมือรอบทิศทาง Super Collaboration ที่น่าชื่นชม ทั้งการ ประสานงานกับเจ้าหนี้สหกรณ์ เจ้าหนี้สถาบันการเงินทุกราย หน่วยงานราชการ ทั้ง หน่วยงานราชการต่างๆ อาทิ กรมส่งเสริมสหกรณ์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรมบังคับคดี กรมคุ้มครองสิทธิ กระทรวงยุติธรรม ศาลยุติธรรม เพื่อให้ความช่วยเหลือ ข้าราชการทหารอากาศ อย่างตรงจุด

การแก้ไขปัญหาหนี้สินภาคครัวเรือน กองทัพอากาศครั้งนี้ เรียกได้ว่า เป็น Best Practice ระดับชาติได้เลยก็ว่าได้ เพราะล่าสุด ทีมงาน กองเงินเดือนและค่าจ้าง กรมกำลังพลทหารอกาศ เพิ่งรับรางวัล นวัตกรรมยอดเยี่ยมไป “RTAF Debt Management”

Mission Continues สำหรับตอนต่อไป เราจะพาทุกท่าน ลงลึกถึงรายละเอียดผลสัมฤทธิ์ รูปแบบวิธีการ การผสานความร่วมมือระหว่างองค์กรและการปรับปรุงโครงสร้างหนี้ และคดีจริงเพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาการแก้ไขปัญหาเชิงรุก ต่อไป

—————————-

[1] อดีตนักเรียนทุนรัฐบาล (มัธยม-ตรี-โท) สหราชอาณาจักร เนติบัณฑิตไทย, กรรมการ คณะกรรมการกำกับการแก้ไขปัญหาหนี้สินประชาชนรายย่อย (บอร์ดแก้หนี้), กรรมการ คณะกรรมการขับเคลื่อนนโยบายแก้ไขปัญหาหนี้สินครูและบุคลากรทางการศึกษา, คณะทำงาน แก้ไขปัญหาความเหลื่อมล้ำ วุฒิสภา, นักกฎหมายระหว่างประเทศ ที่ผันตัวมา ทำงานธนาคารกลาง ร่วมโครงการแก้หนี้ภาคครัวเรือน แก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับคดีทางการเงิน การคุ้มครองผู้บริโภคบริการทางการเงิน การอำนวยความยุติธรรม

[2] ติดตาม เพิ่มเติมได้ ตามรายละเอียด https://pathumthani.prd.go.th/th/content/category/detail/id/38/iid/269921