พ.อ.วันชนะ สวัสดี จิตอาสา 904 ให้สัมภาษณ์กับ หนังสือพิมพ์ คม ชัด ลึก ถึงโครงการจิตอาสา 904 ว่า พึ่งผ่านการฝึกหลักสูตรจิตอาสา 904 หลักสูตรหลักประจำรุ่นที่ 2/61 โดยใช้เวลาฝึก 50 วัน ร่วมกับเพื่อนทหาร และข้าราชการพลเรือนใน 8 กระทรวง โดยการฝึกนั้นต้องการให้จิตอาสา 904 ไปเป็นแกนนำจิตอาสาในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศในการป้องกันและบรรเทาภัยพิบัติ และเป็นแกนนำในการพัฒนาพื้นที่และชุมชนตามความต้องการของประชาชนในพื้นที่ เพื่อนำมาซึ่งประโยชน์ส่วนรวมของประเทศ และให้เป็นแกนนำในการให้ความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับสถาบันหลักของชาตินั่นคือ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์กับการพัฒนาประเทศและการนำประเทศให้รอดพ้นจากวิกฤตต่างๆ และให้ได้รับรู้ถึงพระราโชบายของในหลวง รัชกาลที่ 10 เรื่อง การสืบสาน รักษา ต่อยอด นำทฤษฎีของในหลวง รัชกาลที่ 9 มาสู่การปฏิบัติให้เห็นผล โดยรายละเอียดการฝึกมี 3 เรื่องหลัก คือ
- การทำความเข้าใจที่ถูกต้อง ตามข้อมูลความเป็นจริงของสถาบันพระมหากษัตริย์ กับประเทศไทย ผ่านการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยและสังคมโลก ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ว่ามีการเกิดขึ้น และเป็นอยู่อย่างไร
- เรื่องของการพัฒนา ถือเป็นความรู้ที่จิตอาสาจะต้องศึกษาให้เข้าใจและลองปฏิบัติจริงให้เห็นผลและนำไปขยายผลไปสู่ประชาชนโดยการนำศาสตร์พระราชามาเป็นหลักในการศึกษาเพื่อพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนให้มีความสุขอย่างยั่งยืน รวมถึงการฝึกวิชาชีพ เช่น ช่างไฟฟ้า ช่างประปา ทำอาหาร ช่างไม้ แม้กระทั่งการอนุรักษ์ซึ่งวัฒนธรรมแบบไทยคือการร้อยมาลัย เป็นต้น
- เรื่องภัยพิบัติ ต้องเรียนรู้หลักสูตรการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย การช่วยเหลือ ฟื้นคืนชีพ การปฐมพยาบาล โดยเรียนแบบจริงจัง ปฏิบัติจริง ทำซ้ำ ให้จิตอาสา 904 มีขีดความสามารถ ในการช่วยเหลือคนได้จริง หรือมีความเข้าใจจนสามารถรู้ขั้นตอนการช่วยชีวิตขั้นต้นและขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานอื่นๆ ที่มีขีดความสามารถต่อไป และเมื่อเกิดภัยพิบัติขึ้นต้องสามารถปฏิบัติและบริหารจัดการศูนย์ช่วยเหลือภัยพิบัติได้อย่างถูกต้องตามหลักสากล
พ.อ.วันชนะ เล่าอย่างภูมิใจว่า จิตอาสา 904 จะได้รับเครื่องหมายจิตอาสา โดยมีความหมายและองค์ประกอบ ดังนี้พระมหาพิชัยมงกุฎ คือ พระบารมีและพระมหากรุณาธิคุณ แห่งองค์สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอันแผ่ไพศาล, พระปรมาภิไธย ว.ป.ร. หมายถึง สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, ดาวเบื้องซ้าย คือข้าราชการ, ดาวเบื้องขวา คือประชาชน และดาวเป็นสีเดียวกัน คือ ไม่แบ่งแยก รวมความหมายแล้วหมายความว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ข้าราชการ และประชาชน ไม่เคยแยกออกจากกัน
ส่วน ปีก หมายถึง พระบารมีที่ทรงโอบอุ้ม และนำมาเพื่อความเจริญรุ่งเรืองแห่งประเทศชาติ ขณะที่ ผ้าแพร ประดับด้วยคำขวัญพระราชทาน “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” หมายถึง พระราชทานพระราชปณิธาน และความมุ่งมั่นที่จะทำความดีของทุกคน
ส่วนการทำหน้าที่ จิตอาสา 904 ต่อจากนี้ พ.อ.วันชนะ บอกต่อว่า ต้องลงพื้นที่ทำความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์ที่ถูกบิดเบือน ให้กับประชาชนได้รับทราบ ข้อมูลความจริงในรูปแบบต่าง ๆเช่น การบรรยาย ละคร และสื่ออื่นๆ ความเข้าใจที่ผิดที่เคยได้ยินมาเช่นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่มีข่าวลือว่าโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ นั้นไม่ได้ทำแล้ว ซึ่งไม่เป็นความจริงเลย ในหลวง ร.10 พระองค์ได้พระราชทานพระราโชบาย สืบสาน รักษา ต่อยอด ในหลวง ร.9 และเริ่มทำแล้วอย่างต่อเนื่องจริงจัง เช่น โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่เกี่ยวข้องกับชาวเขา ซึ่งก่อนหน้านั้น ในหลวง รัชกาลที่9 ต้องการให้ชาวเขาเลิกปลูกฝิ่น และหันมาปลูกพืชเศรษฐกิจ ผลไม้ เพื่อให้มีรายได้ มีอาชีพ แต่ในระยะหลังเริ่มเปลี่ยนเป็นการเที่ยวชมโครงการมากกว่า ทำให้นายทุน เข้ามา สร้างโรงแรม บอกให้ชาวเขาทำโฮมสเตย์ ซึ่งชาวเขาก็ทำเนื่องจากอยากได้เงิน เมื่อทำแล้วทำก็เกิดการบุกรุกพื้นที่ป่า และทำให้สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติเสื่อมโทรมลง ในที่สุดก็ไปได้ไม่ดีเมื่อทางราชการให้หยุดการรุกป่าเพื่อทำเป็นที่พักจึงเกิดข่าวลือดังกล่าวขึ้น
ดังนั้น เมื่อมาในสมัยของรัชกาลที่ 10 พระองค์เล็งเห็นว่า ผิดพระราชประสงค์ของ ในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่ต้องการให้ชาวเขาอยู่ได้อย่างยั่งยืน แบบพอเพียง และการเปิดเป็นสถานที่ท่องเที่ยว ทำให้ไม่ดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม บุกรุกพื้นที่ป่าเพิ่มเติม พระองค์จึงอยากให้ทุกอย่างเป็นไปตามพระราชประสงค์ของ ในหลวง รัชการที่ 9 ให้ชาวเขากลับมาใช้วิถีชีวิตแบบพอเพียง เพื่อให้เกิดความความสุขอย่างยั่งยืน จึงให้ จนท.ลงไปทำความเข้าใจกับประชาชนในพื้นที่และผู้ประกอบธุรกิจและก็ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากทุกฝ่าย ข่าวลือเรื่องโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริไม่ทำแล้วจึงหายไป
“พระราโชบายของในหลวง รัชกาลที่ 10 มีความชัดเจน “สืบสาน รักษา ต่อยอด” ซึ่งเราได้เห็น ภาพในอดีตของ ในหลวง รัชกาลที่ 9 ขณะทรงงาน หากพิเคราะห์ดูให้ดี จะเห็น ในหลวง รัชกาลที่ 10 ตามเสด็จทุกครั้ง ซึ่งในขณะนั้นพระองค์อยู่ในฐานะราชองครักษ์ นี่คือข้อยืนยันว่า พระองค์ได้ทรงเรียนรู้การทรงงานของในหลวงรัชกาลที่ 9 อย่างเต็มระบบ และรู้ทุกอย่างที่ผ่านมา ว่าควรจะทำอย่างไร และอาจกล่าวได้ว่า ทุกย่างก้าวของพระองค์ในขณะดำรงค์ตำแหน่งสยามมงกุฎราชกุมารเป็นย่างก้าวของการเรียนรู้อย่างแท้จริง ดังนั้นพระราโชบายของพระองค์ เรื่องการสืบสาน นั้นพระองค์ ทรงสืบสานได้ชัดเจนที่สุด รวมถึงการรักษา และต่อยอด ซึ่งพระองค์กำลังจะนำทฤษฎีไปสู่การปฏิบัติให้เห็นผล โดยใช้จิตอาสา เป็นกลไกในการขับเคลื่อน”
พ.อ.วันชนะ กล่าวว่า ประชาชนจิตอาสา จะมีสัญลักษณ์ คือ’ผ้าพันคอสีเหลืองคือ สีวันพระราชสมภพ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรส่วนหมวกสีฟ้า คือสีวันพระราชสมภพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9 สลักข้อความ เราทำความดีด้วยหัวใจ คำว่า ‘ดี’ เป็นสีแดง หมายถึง เลือดของคนไทยที่มีความเป็นจิตอาสา ส่วนผ้าพันคอนั้นมีพระปรมาภิไธยย่อ ‘ว.ป.ร.’ของพระองค์ท่าน อยู่ด้านหลังด้วย
” เมื่อประชาชนใส่หมวกสีฟ้า ผ้าพันคอสีเหลืองพระองค์ได้ทอดพระเนตร เห็น3 สิ่งที่พระองค์รัก อยู่ด้วยกัน คือ ในหลวงรัชกาลที่ 9 สมเด็จพระนางเจ้าฯ และประชาชน ทุกขั้นตอนผ่านพระราชวินิจฉัยของพระองค์ทั้งหมด โดยละเอียดว่า หมวกและผ้าพันคอ ทำอย่างไรให้ยับยาก ซักแล้วแห้งเร็ว สกรีนไม่หลุดง่าย ต้องมีความทนทาน”
พ.อ.วันชนะ ยังได้เปิดเผยต่ออีกว่า นอกจากนี้ยังมีโรงเรียนจิตอาสาตั้งอยู่ที่ กองพันฝึกส่วนหลัง กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ เขตพระราชฐานในพระองค์”วิภาวดี”และได้มีการจัดระบบของจิตอาสา แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
1) จิตอาสาพัฒนา เป็นจิตอาสาที่พัฒนาพื้นที่ของตัวเอง ให้เกิดความเรียบร้อย สวยงาม เช่น ขุดลอกคูคลอง หรือโครงการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา โดยมีข้าราชการในพื้นที่เป็นแกนนำร่วมกับประชาชนร่วมกันพัฒนา ให้เกิดประโยชน์สาธารณะกับชุมชน หน่วยงาน องค์กร
2) จิตอาสาภัยพิบัติ เป็นจิตอาสาที่มีหน้าที่ป้องกันไม่ให้เกิดภัยพิบัติ และในกรณีที่เกิดภัยพิบัติแล้ว จะบริหารจัดการอย่างไร เมื่อภัยพิบัติผ่านพ้นไปแล้ว จะฟื้นฟู อย่างไร เพราะฉะนั้นจิตอาสาภัยพิบัติก็จะต้องทำงานร่วมกับประชาชนในพื้นที่เช่นเดียวกัน
3) จิตอาสาเฉพาะกิจ มีหน้าที่ลักษณะเฉพาะงาน อาจจะเป็นงานที่ถูกกำหนดมาโดยศูนย์อำนวยการใหญ่จิตอาสา เช่นงานอุ่นไอรักคลายความหนาว คือมีระยะเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดอย่างชัดเจน เป็นต้น โดย1คนที่เป็นจิตอาสานั้นก็สามารถทำได้ทั้ง3ประเภทในคนเดียวกัน
พ.อ.วันชนะ กล่าวว่า ปัจจุบันมีจิตอาสาทั่วประเทศ 5 ล้านคน และการสมัครเป็นจิตอาสานั้นก็เป็นไปตามความสมัครใจไม่มีการบังคับ เพียงแต่จิตอาสาต้องทำความดีด้วยหัวใจ ให้เห็นผลสัมฤทธิ์ และเมื่อเห็นผลแล้ว ผู้รับจะรู้สึกได้ว่าจิตอาสาเป็นประโยชน์ จริง เมื่อผู้รับมีความสุขก็อยากส่งต่อความสุขนี้ต่อไป ก็จะสมัครเป็นจิตอาสาเอง เมื่อมีจิตอาสาเกิดขึ้นมากๆ ก็จะมีการส่งต่อการให้และเกิดความสุขอยู่ทั่วไป
พ.อ.วันชนะ กล่าวว่า พระองค์ท่านทรงเล็งเห็น ถึงความรักและความผูกพันธ์ของคนไทยกับสถาบันพระมหากษัตริย์ จากเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในประเทศไทย คือ พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร และเหตุการณ์การช่วยเหลือ 13 หมูป่าที่ติดถ้ำ แสดงให้เห็นว่า คนไทยมีความเป็นจิตอาสาอยู่ในตัว ทุกคน ซึ่งในอนาคต พระองค์อยากให้คนไทยทุกคนมีจิตอาสาคอยช่วยเหลือกัน ซึ่งจะนำประโยชน์ให้เกิดกับส่วนรวมดังข้อความเตือนใจที่พระราชทานในโอกาสวันพระราชสมภพ 28 กรกฎาคม 2552 ความว่า
สะเจ สะรูปะภาโว สุทัสสะนี โสภะโณ สุธัมโม ปะฏิรูโป สัพเพ ชะนา จิรัฎฐิติกะกาเล ถาวะระโต กายะสุขี โหนติ มะโนรัมมา
แปลว่า ถ้าหากภาพรวม สวยงาม ถูกต้อง เหมาะควร ทุกคนทุกหมู่เหล่า จะได้รับความสุกาย สบายใจอย่างถาวร ในระยะยาว
“นี่คือสิ่งที่พระองค์พระราชทานลงมา เตือนใจทุกคน เมื่อเราได้พิจารณาความหมาย เราสามารถรู้ได้ในทันทีว่าพระองค์มีพระราชประสงค์อย่างยิ่งที่อยากเห็นคนไทยมีความสุข อย่างถาวร โดยเริ่มจากการมีจิตอาสาการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เริ่มจากการให้ และความมีระเบียบวินัยของคนไทย ทุกอย่างเริ่มที่ตัวเราและจบที่ตัวเรา ซึ่งจิตอาสา มีส่วนคล้ายคลึงกับกองเสือป่า ของสมัยรัชกาลที่ 6 ที่ได้เอาข้าราชการประชาชนมาฝึก วิชาการทหาร เพื่อให้ทุกคนมีระเบียบวินัยกล้าตัดสินใจในการช่วยเหลือคนอื่น
ท้ายที่สุดกล่าวได้เลยว่า พระองค์ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจไม่ต่างจากพระมหากษัตริย์ในอดีตที่ผ่านมา กล่าวคือ ในสมัยโบราณเราต้องรักษาเอกราชจากการรุกรานแย่งชิงดินแดน พระมหากษัตริย์ในอดีตจึงรวบรวมไพร่พลเพื่อการการรบ มาในสมัยปัจจุบันเราต้องรบกับภัยคุกคามที่เปลี่ยนแปลงไปจากอดีตพระองค์จึงรวบรวมประชาชนจิตอาสาไปทำการรบกับภัยคุกคามในรูปแบบใหม่ เพื่อรักษาเอกราชในรูปแบบต่างๆ ของชาติไว้ ดังนั้นประชาชนจิตอาสาก็คือทหารของพระราชาด้วยเช่นกัน
